Đường Tam Tạng tuy là lấy từ nhân vật có thật nhưng tính cách của nhân vật này trong truyện lại hoàn toàn do tác giả sáng tạo nên. Điều này cũng gây nên sự tranh cãi vì cho rằng nó xúc phạm tới Trần Huyền Trang.[2] Tổng quan có thể thấy, Tam Tạng do đi tu từ bé nên từ lâu đã dứt bỏ những thú vui của trần tục, là con người có học thức, nhân hậu hiền lành, có tình thương cảm với những người xung quanh, đặc biệt với những người dân gặp khó khăn. Tuy nhiên, nhân vật này cũng rất yếu đuối, có phần nhu nhược, chính kiến dễ bị lung lay. Nhiều lúc nhân vật này gây ra sự khó hiểu, ông ta luôn theo tư tưởng không sát sinh, nhưng khi Ngộ Không đập chết con hổ, đập chết yêu quái thì không nói gì, thậm chí ở hồi 46, khi Tôn Ngộ Không nhảy ra khỏi vạc dầu đã đập nát thây quan Giám sát của nước Xa Trì, nhưng sau đó Đường Tăng dù nhìn thấy cũng không trách phạt Ngộ Không. Điều này cực kì đáng ngạc nhiên.